Marko Stojanović (1978) svojevrsna je strip institucija
na ovdašnjim prostorima; on je
posvećeni, uporni i tvrdoglavi strip autor, agilni organizator i
promoter, najpoznatiji kao ključna figura stvaralačkog tima strip serijala
“Vekovnici” (započetog 2007) sa trenutnim skorom od 13 albuma. “Vekovnici”
su 2011. godine dobili i “pobočni” (tzv “spin-off”) serijal “Beskrvni”
koji trenutno čine tri albuma. Kako je vreme proticalo a broj albuma serijala rastao
(i bivao prodat) pojavila se potreba za integralnim izdanjem, kategorijom koja
je u domaćem stripu izuzetno retka za razliku od (belo)svetske izdavačke
prakse da se stare epizode nekog uspešnog serijala štampaju u luksuznim
izdanjima, čime se zadovoljava potražnja za rasprodatim albumima a celokupnom
serijalu priznaje status zapaženog dela 9. umetnosti. Dakle, od 2020.
godine znatiželjni čitaoci, u tvrdim koricama, na visoko kvalitetnoj štampi,
mogu čitati “Integrale” koji sadrže po dva albuma “Vekovnika”;
posle tri integrala ovog serijala kao četvrti integral se pojavljuje “Beskrvni
- Motiv vampira” i čine ga albumi “Mrtva straža” i “Zla krv”.
Glavni junak “Beskrvnih” je
vampir Aleksej Vasiljević, koga su
čitaoci “Vekovnika” nakratko upoznali u četvrtom albumu tog serijala. Aleksej
je bio jedan od odabrane Dvanaestorice
(najsposobnijih, najkrvoločnijih) iz najužeg kruga oko Gospodara svih
vampira. No, u “Beskrvnima” Aleksej je odmetnik, izdajnik, jeretik
koji proganja i ubija svoju nekadašnju braću (kao što i oni žarko žele da njega
eliminišu). Vreme dešavanja je sadašnjost (dakle bar 200-tinjak godina posle “Vekovnika”).
Zašto je i kako došlo do raskola između Gospodara i Alekseja za
sada se ne objašnjava ali će svakako biti razjašnjeno, malo-po malo, tokom
albuma koji (neminovno) slede. “Beskrvi”
su započeli žustro i ‘u sred srede’ albumom “Mrtva straža” sačinjenom od
osam samostalnih priča koje skiciraju Aleksejevu poziciju, bez previše
objašnjavanja jer za to nema vremena zbog burnih dešavanja i brzih akcija
eliminisanja protivnika. Svaka epizoda ima drugog crtača što dodatno dinamizuje
čitavu postavku (naročito je zanimljivo menjanje Aleksejeve fizionomije,
sa sve dugim zulufima ‘a la’ Vulverin). Konačno, mnoštvo citata iz
domaće i svetske popularne kulture, parafraziranje, poigravanje poznatim
modelima, doprinosi da početak serijala zaista bude vanredno silovit. Navodimo
neke od ‘kuka’ kojima se priče vezuju za opšte znanu mitologiju XX veka:
naslov “Ona spava” parafrazira Disovu pesmu “Možda spava”,
uz likovni omaž Milerovom strip serijalu “Gradu greha”, “Mrak” je poklonjenje
velikom Albertu Breći, “Tri metka za dve krvopije i ribicu” parafraziraju
naziv proslavljenog filma što je slučaj i sa varijacijom “Some Like It Not”
(naslovnica priče aludira na strip “Tropedo 1936” koji je sada postao
1946), naslovima romana “Lovac u žitu” i “Beskrajna priča”, “Stayin
Alive” je smeštena u vreme agresivnog “Milosrdnog anđela”, u “Helluva
Ride” se pojavljuje poznati prokletnik sa glavom u plamenu… Svaka priča “Mrtve
straže” pored svog crtača ima i posebnu naslovnicu što je sveukupno čak 16
likovnjaka u ovom albumu, među kojima su Vlada Aleksić (Šabac), Enis Čišić
(Sarajevo), Zoran Tucić (Šabac), Boris Bakliža (Kragujevac), Leonid Pilipović
(Subotica), Ivan Koritarev (Sofija)…
“Zla krv” ne nastavlja
fragmentarnu strukturi prethodnog albuma mada je ovde velika priča podeljena (kao
u literarnim romanima) na poglavlja. Mesto dešavanja je Novi Sad, posebno
Petrovaradinska tvrđava a zaplet prati istragu ritualnog ubistva lokalnog
antikvara bodežom iz Krstaških ratova, odnosno istragu mrgodnog
inspektora Stefana Vukajlovića, koji već ima niz nerešenih ubistava na
stolu. Da sve ne izgleda kako se čini postaje jasno kada se otkrije da je Stefan
vukodlak (dakle zakleti neprijatelj vampira), da je na delu vampirska
zavera kao i da je Aleks vrlo, vrlo blizu… Dok je u prvom albumu
korišćenje žanrovske ikonografije bilo koliko-toliko zaklonjeno kratkoćom
fragmenata, u ovom albumu se priča obilato koristi iskustvima iz žanrovskih filmova,
literature i drugih stripova. Smenjivanje zloslutnih trenutaka sa
scenama brutalnog nasilja uz dobrodošle predahe u vidu vrcavih, duhovitih
dijaloga gradi uverljivu atmosferu koja tera čitaoce da bez predaha listaju
stranice. “Zlu krv” su crtali Stevan Subić (Zrenjanin), Tiberiu Beka
(Pančevo), Dražen Kovačević (Zagreb), Milorad Vicanović Maza (Banja Luka),
Aljoša Tomić (Doboj).
Marko
Stojanović ispisuje „Beskrvne“ sa punim žarom i
poletom i gradi priče koje se ne iscrpljuju na nivou pukih žanrovskih „uradaka“
već baštine i popularnu kulturu XX veka, u koju je žanr horora
svakako ugrađen i sa kojom je u specifičnoj interakciji. Brojni crtači sa
različitih tačaka Balkana, bilo da su početnici ili da su već etablirana
imena, svojih raznorodnim grafizmima dodatno obogaćuju priče darujući im sasvim
nove uglove gledanja.
Sveukupno,
integral „Beskrvni Motiv vampira“ donosi uzbudljive priče koje će
definitivno biti po volji ljubiteljima Stojanovićeve verzije horora
ali će biti interesantne i čitaocima kojima horor nije jedina strip
lektira.
(„Dnevnik“,
2024.)
0 komentara:
Постави коментар