ESEJI O SLIKAMA I PISCIMA Nove knjige u ediciji „Groš“ Književne reči

„Književna reč“ pokrenula je 1998. godine biblioteku knjižica pod imenom „Groš“ koje se pojavljuju kao dodatak novim brojevima ovog magazina. Prvo kolo „Groša“ čini 10 knjiga raznorodnog sadržaja, od poezije (Rober Marto), proze za decu (Divna Vuksanović „Život sa trolovima“), esejistike (Meterlink, Novica Tadić, Fraj) do publicistike odnosno verskih tema. Nedavno su se pojavile prve knjige drugog kola ove biblioteke: „Portret mladog dendija“ Dragoslava Bokana i „Tomas Pinčon“ Toni Tenera.

            „Portret mladog dendija ili melanholična šetnja po elizabetanskom pajzažu“ analiza je slike znamenitog engleskog minijaturiste Isaka Olivera (1568-1617), nastale 1590.g. Ključ tumačenja i razumevanja ovog dela Bokan nalazi u, za čitavu elizabetansku renesansu specifičnom doživljaju sveta sadržanom u osećaju metafizičke melanholije. U sedam koraka i nekoliko iskoraka i predaha sagledani su svi planovi slike odnosno duhovno/društvena konstitucija vremena u kome je nastala, otkrivajući kako one vidljive tako i one skrivene (alhemijske) nivoe. Tako se ovaj esej pojavljuje kao zaokružena kulturološko-estetička vinjeta, duhovito i intrigantno pisana.

            Studija profesora američke književnosti na Kembridžu, Tonija Tenera, bavi se Tomasom Pinčonom, piscem koji, kao ni jedan drugi živi pisac, delotvorno meša pisma (termin Ronalda Barta) gradeći visoke vrednosti i intrigantna dela Prvi deo studije tretira pitanje smrti autora i iritiranja agresivne američke medijske javnosti anonimnošću, nestankom Pinčona iz njenog vidokruga. (Istini za volju, pre neku godinu štampa, svetska a i naša, objavila je da je pretragama po kompjuterskim bazama podataka i pačuna, Pinčon pronađen i ’viđen uživo’ ali intervjui ili bilo kakve pikanterije – osim da ima dugu, sedu kosu – nisu stigli do nas pa se može smatrati da je mit o Pinčonovoj nedostupnosti neokrnjen.) Drugi deo studije analizira Pinčonove kratke priče objavljene od 1959. do 1964. godine uz potenciranje tema đubrišta, zavera, besprizornih ljudi, spasitelja... koje će biti stožeri radnji njegovih potonjih romana. Posle beleške o Pinčonovom žurnalističkom napisu o kulama od smeća koje je načinio itlaijanski doseljenik Sajmon Rodia, ova knjiga se završava mada je jasno da je u pitanju tek deo studije koja se u originalu nastavlja. No, i ovako krnji tekst zanimljiv je svim ljubiteljima (post)moderne literature u kojoj je Pinčonovo mesto itekako zapaženo i značajno.

(2000)