U SLAVU PESNIKA „Poezija Vaska Pope“ zbornik, izdavač Institut za književnost i umetnost i Društvo ’Vršac, lepa varoš’, Beograd, 1997.

Izlazak Vaska Pope na književnu scenu podigao je nezadrživi talas promena u srpskoj poeziji koji, lančanom reakcijom, povlači za sobom nove što nas desežu i prizivaju one iz nadolazećih vremena. Stoga je Popina poezija poluga koja pokreće pesnički nam svet druge polovine ovog veka, uporište čiste magije i snage stiha. Njegove knjige traju kao izvori žive i životne vode poetske.

            Popa svoj rad ne određuje i ne objašnjava u sekundarnim, teorijskim tekstovima već se slobodno kreće nepreglednim nepočin-poljem metafora ostavljajući tumačima (bez)brojna moguća sagledavanja i sameravanja. Širina njegovih zahvata i slojevitost slika uvodi znatiželjnika u lavirint čiji hodnici se spuštaju do dubina arhetipskih odrednica pojedinca, grupe i naroda. Otuda je geografsko i istorijsko u njegovim pesmama uvek ključ, lozinka koja savremenosti otvara dveri mita i osnovnih načela postojanja i trajanja koja su u njega pohranjena. Ta veza korena i ploda, ovo i ono-stranog pulsira kroz Popinu reč očišćenu od blata svakodnevnih (zlo)upotreba koje skrivaju izvornu snagu i blistavost.

            Pred ogromnošću značenja koje nosi delo Vaska Pope svakako se mora osetiti strahopoštovanje ali i velika radost zbog dodira sa besmrtnošću.

            Društvo prijatelja Vršca „Vršac, lepa varoš“ organizuje, od 1994. godine, Susrete u čast Vaska Pope koji u sebi sjedinjuju živu reč savremenih pesnika i teorijsko promišljanje Popinog dela. Saopštenja sa naučnog skupa održanog na prošlogodišnjim susretima, na Vidovdan i Popin rođendan, sakupljena su u zbornik „Poezija Vaska Pope“, koji su zajedničkim snagama objavili Institut za književnost i umetnost i Društvo. Knjiga je treća u seriji ’Poetička istraživanja’, nakon zbornika posvećenih poeziji Momčila Nastasijevića i Branka Miljkovića. Tako se konačno pojavljuje i prva knjiga posvećena isklučivo tumačenju poezije najvećeg i najprevođenijeg srpskog poratnog pesnika.

            Zbornik sadrži 12 priloga iz pera kako osvedočenih tumača poezije tako i teoretičara nove generacije, što svakako odražava živost Popinog dela, njegovu intrigantnost koja inspiriše istraživače različitih iskustava i opredeljenja. Prvi segment zbornika okrenut je opštim sagledavanjima Popinog dela i sadrži tekstove „Uvod u tumačenje Popine poetike“ Novice Petkovića, „Proširenu belešku o jednom traganju za poetikom Vaska Pope“ Ivana V. Lalića (laureata Nagrade Vasko Popa za 1996.g.), „Elementi nadrealizma u poetici Vaska Pope“ Jelene Novaković, „Poetika hijazma“ Tanje Popović, „Urnebesne slike Vaska Pope“ Thomira Brajovića, „Žanrovski citati u poeziji Vaska Pope“ Radivoja Mikića i „Znamenja Vaska Pope: amblemi, logografi, simboli“ Nikole Grdinića.

            Drugi deo saopštenja posvećen je pojedinim segmentima Popine poezije. Zastupljeni su radovi „Tragom rodne ponornice... Simboli poezije Vaska Pope i usmena tradicija“ Snežane Samardžija, „Vučja tema u poeziji Vaska Pope“ Ljubinka Radenkovića, „Sintaksička sinonimija i semantička otvorenost (Ciklus „Vučja zemlja“ Vaska Pope)“ Aleksandra Jovanovića, „Neki aspekti motiva vuka kod Rastka Petrovića i Vaska Pope“ Bojana Jovića i „Koštano pozorje (O Popinom ciklusu „Kost kosti“)“ Milosava Tešića.

            Bilo da su okrenuti strogo formalnim pitanjima i razmatranjima ili da pokušavaju da sintetizuju svekolikost Popine poezije, svi radovi priznaju svoju nedovršenost i nesavršenostvo spram predmeta kojim se bave. Granice Popine poezije kao da neprestano izmiču pred tragačima. Iza svakog osvojenog dela otvaraju se novi horizonti a počesto se dešava da se, na fantastički, nadrealni, humorni, transcendentni način uspostavljaju nove veze između već znanih mesta. Očito je da Popina poezija diše, otkucava nekim tajanstvenim životom. Možda je razlog njene vitalnosti u srastanju, sjedinjavanju sa tkivom jezika i postojanjem svesti. Jer, nije Popina poezija samo inspirisana tradicijom, tom nepresušnom rekom čiji tok ne zavisi od našeg pojedinačnog trajanja - ona je urasla, postala deo te reke. Metamorfoze, evolucije motiva koje prepoznaju tumači u stihovima istovremeno su i promena koju tu neprekinutu vodu čini večno mladom, svežom i čistom.

            Iščitavanje ove knjige potvrda je izuzetnosti Popine poezije, dubina njenog zahvata u meso srpskog jezika, mitologije i, kroz njih, u Univerzalnost, Svevremenost.

(1998)