Pun naslov knjige Radmila Anđelkovića (1942), jednog od
najzapaženijih autora domaće SF književnosti (ili, preciznije, autora u osnovi
čije literature leže iskustva ovog žanra), glasi "Sva vučja deca i druge novele"; ipak, posle iščitavanja
5 objavljenih novela, jasno je da ovo ni u kom slučaju nije puka zbirka priča,
pa čak ni serija određenim elementima povezanih pripovesti, već je u pitanju
roman konzistentnog sadržaja ispričan postupkom slaganja dužih ili kraćih
fragmenata. U segmentu "Oči
Svetovida: Falus", smeštenom u period sukoba matrijarhata i
patrijarhata, u kontaktu ljudi, vukova i vanzemaljaca biva začeta nova staza
evolucije čovečanstva na prostorima Balkana,
preciznije Rasa. Nakon ovakvog
početka sledi nova prelomna tačka, raskršće u istoriji u kom će se iz alhemije
odeliti čvrsti materijalistički svetonazor. Ovo će se zbiti u dalekoj
provinciji Vizantijskoj, u složenom,
zavodljivom preplitanju prečica koje vode u mnoštvo budućnosti i spoznaja
kontinuiteta ljudskog trajanja i žestoke, opsesivne žudnje da se zagrabi zlato
i moć. Za "Rašanima" sledi
naslovna novela "Sva vučja
deca" koja vodi u doba sveopšte 'humane'
psihomanipulacije stanovništvom Balkana
i buđenja dubokih slila u nedrima Velikog
Rasa. U tom trenu sva se vremena sažimaju u čvorištu koje raskida okov
terora, udruženim snagama ratnika-vukova iz svih dotadašnjih epoha. "Dan Mitre" fokusiran je na
period kada klan tehnicista uspeva da
poveže čoveka i mašinu odnosno od čoveka stvori mašinu i na protiv akciju Rašana, koji veruju da je sva moć u
čoveku i nastavku njegove evolucije bez pomagala. Mesto događanja je Skopije u
pustoj tampon zoni koja deli Zapad od
Istoka. Završna priča "Nema mesta za svilene bube" vraća na pozornicu Balkana osvajački raspoložene
vanzemaljce i prati začetak otpora ljudi, u stvari njihovih vaskrslih tela i
duša.
Autor u širokim potezima slika
globalnu viziju istorije-budućnosti, prepličući nekoliko SF podžanrova i
pristupa - alternativnu istoriju, motiv prvog kontakta, tvrdi SF...- sa mitskim i etno obrascima, te
nežanrovskim, glavnotokovskim manirom tzv intelektualističke
iliti profesorske proze. Realno, potcrtano prepoznatljivim geografskim,
folklornim, jezičkim i istorijskim reperima, te fantastično, u svom
naučno-fantastičkom liku drugačijih tehnoloških i društvenih konstelacija, i epsko-fantastičkom, koji barata
nasleđima saga i epova, u ovom romanu imaju ravnopravan tretman, odnosno pisac
nastoji da sve moguće poglede i tumačenja spoji u totalnu sliku stvarnosti, što je potpuno primereno doživljaju na
kome insistiraju Rašani, ta nova,
punija, sa tkivom egzistencija povezana, stepenica u evoluciji čoveka.
Zahvaljujući svom insistiranju na sintetičkom liku linije dešavanja koje
opisuje, pisac je lako izbegao zamke didaktičkog pozitivizma koji prečesto
prati dela koja pričaju 'globalne priče';
rečeno podrazumeva da junaci imaju svoju dubinu, dakle nisu jednodimenzijske
kartonske kulise a upotrebljena tehnologija nema u svojoj srži mnoštvo savršeno
besmislenih principa sa zvučnim imenima. U konačnom zbiru dobili smo
višeznačnu, intrigantnu literaturu bogate atmosfere koju bez problema mogu
pratiti zaljubljenici u SF žanr i oni skloniji glavnotokovskoj književnosti. Anđelkovića SF ne sputava, ne ograniča
već, kao i svakog valjanog stvaraoca, podstiče da se kreće drugačijim putevima.
Knjiga "Sva vučja deca"
potvrđuje da otvorenost prema svim literarnim pravcima i žanrovima donosi dela
koja plene svojom svežinom.
(1999)
0 komentara:
Постави коментар