VRŠAC U VRŠCU

Uhvaćeni u zamku društvenog JU haosa koji je slomio sve sisteme vrednosti, oduzeo nasušnu potrebu za sigurnošću i perspektivama, mladi umetnici (duhom i/ili godinama), pritisnuti unutrašnjim žarom za izražavanjem i stvaranjem, bili su prinuđeni da iznađu drugačije puteve delovanja. Pošto više niko iz establišmenta nije mario za njih, niti bio voljan da im pomogne te je svako radio na sopstveni rizik a prestali su da postoje uobičajeni, „regularni“ oblici izlaska u javnost, novi stvaraoci morali su u potpunosti da se oslone na svoje snage. Ta samo-pomoć i samo-organizovanje izuzetno su bili potrebni u malim gradovima tradicionalno netrpeljivim prema svemu nepoznatom, svemu što „talasa“. U Vršcu su, pak, zahvaljujući talentu i tvrdoglavosti (vrlo važnoj crti karaktera) koje donose i podupiru breg, kula, košava i ruža vetrova (probodena TV tornjem), grupisanja mladih prema afinitetima izrodila nekoliko paralelnih, alternativnih umetničkih projekata/scena koje su polako prerasle gradski atar i otišle u svet, bliži i dalji.

Tako je, zahvaljujući nekolicini jakih autora (Wostok, Grabowsky, Lola...), magazinu „Patagonija“ (urednik Goran Dimitrijevski Dima) i fanzinu „Krpelj“, Vršac izrastao u centar JU alternativnog stripa 90-tih.

            Časopis „Košava“ (urednik M. Đurić) postavio je nove standarde u ovdašnjoj produkciji intelektualno serioznih publikacija.

            Likovna scena „otkrila“ je avangardna strujanja zahvaljujući Živku Grozdaniću Geri, osnivaču „Likovnog bijenala mladih“.

            U muzici počinju da bruje novi zvuci, od ambijentalnog „Ura“ do post-pank „Srca male rode“.

            Nekoliko izrazitih individualaca (D. Pavkov, J. Marinkov, D. Vlajković Mitrovanov, A. Dudić...) promenilo je dotadašnje obrise literature koja se piše u Vršcu.

            Veliki društveni pritisak, nerazumevanje okoline, finansijska katastrofa, psiho frustracije, primorali su stvaraoce da se snalaze „štapom i kanapom“ ali ih, istovremeno, i oslobodili oveštalih formi i shvatanja. Novi senzibilitet i osećajnost izgradili su u 1990-tim paralelni umetnički Vršac koji diše punim duhovnim plućima.

(1998)